Məqalənin xülasəsi

Sərafət Məmədova, Pərviz Hüseynov, Ceyhun Məmədov "inzibati üçlüyün" qeyri-prosessuallığı, 18.02.2020-ci il tarixli əmrlə DSMF-də yaradılan Məhkəmə Mübahisələri ilı İş İdarəsinin (hazırda Mərkəzi Filial) pensiyaçılar, Qarabağ əlilləri, müharibə veteranları, qazilər və şəhid ailələrinin sosial təminatı, məhkəmə müdafiəsi hüququna qoyulan qadağa, qanunsuzluq və Konstitusiyaya zidd olması faktlarını ortaya qoyur.

Məhkəmə filialının yaradılması icra hakimiyyəti orqanında mümkün deyil. Filialın məqsədi, vətəndaşların dövlət tərəfindən sosial müdafiəsinə "peşəkar" qadağa qoyulmasıdır. Filialın əsas məqsədi, Məhkəmə Mübahisələri ilı İş üzrə müvafiq qərarların təmsilçiliyini və hüquqi müdafiəsini təmin etməkdir. Bu isə vətəndaşların hüquqlarının qoruması deməkdir.

Məsələyə dair haqlı sual yaranır: sosial müdafiəyə ehtiyacı olan şəxslərin hüquqlarını hansı dövlət qurumu təmin edəcək? Dövlət qurumu özünə "peşəkar müdafiəçi ordusu" yaradıbsa, digər tərəf də bu hüquq yardımını etməyə borcludur. DSMF-in Məhkəmə Filialı, 39 saylı vəkil bürosunun tərkibindədir. Filialın rəhbəri Abuzər Mütəllimov, direktor müavinləri Misili Nicat, Daşqin İbadov və digər departament müdirləri büroya aid vəkillərdir.

Məhkəmə filialının hüquqi pozuntuları arasında, konkret işlər üzrə etibarnamə olmadan məhkəmə işlərinə buraxılması da yer alır. Cavabdeh pensiya filialı isə yalnız o filialın rəhbərinin verdiyi etibarnamə ilə istintaqa çəkilə bilər. DSMF sədri, Sosial Müdafiə Nazirliyinin müavini tərəfindən verilən "topdan etibarnamələr" qanunən bu fəaliyyətin düzgünlüyünü sual altına alır.

İndiyə qədər, Ombudsman Aparatı yalnız özünün müraciət etməyi mətləb bilib. Vətəndaşın Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət etmə hüququ yoxdur. Məhkəmələrdə qanunsuzluğun mübahisələndirilməsi üzrə iddia, Bakı Apellyasiya Məhkəməsinə təqdim edilib, amma qeyri-prosessuallıq səbəbləri ilə iddia qaldırılmasına icazə verilməyib. İki il əvvəl eyni tərəflərlə bağlı mübahisədə, tərəflərin hüquq bərabərliyini pozmaq əsasları ilə iddia qaldırılmasına imkan verilmədi.

Eyni tərkibdə olan heyət, Qarabağ qazisinin hüquqi müdafiə hüququna qoyduğu qadağa səbəbindən itirilməsinin səbəblərini göstərdi. Anar Kərimov, illərin sonunda yenidən "topdan etibarnamə" verməsindən özbaşına hərəkət etdiyi aşkar olur.

Dövlət rəhbərliyi, hüquq orqanları və Ombudsman, təqdim edilən müraciətlərə reaksiya verməkdən qaçırlar. Cəmiyyətin sosial müdafiə siyasətinin yuxarıda göstərilən qanunsuz müdafiəçilikdən şikayət etməyə haqqı vardır. Məhkəmə sistemi, konstitusiyaya riayət edilməsini təmin etməli, vətəndaşların sosial müdafiə hüquqlarını qorumaq üçün müvafiq tədbirlər görməlidir.

Qanunsuz müdafiəçilikdən şikayət edən 1-ci dərəcəli Qarabağ qazisi Məgrur Bədəlsoydur. O, konstitusion təminata subyektiv hüququnun olmadığını vurğulayır.