"Sosial Media İstifadəsi və Əsəbilik: Yeni Tədqiqat"
Massaçusets Ümumi Xəstəxanası və Harvard Tibb Məktəbinin Kəmiyyət Sağlamlığı Mərkəzinin tədqiqatçıları ABŞ-dakı böyüklər arasında sosial media istifadəsi ilə əsəbilik arasındakı əlaqəni təhlil ediblər
"Sosial Media İstifadəsi və Əsəbilik: Yeni Tədqiqat"
"Sosial Media İstifadəsi və Əsəbilik: Yeni Tədqiqat"
Massaçusets Ümumi Xəstəxanası və Harvard Tibb Məktəbinin Kəmiyyət Sağlamlığı Mərkəzinin tədqiqatçıları, ABŞ-dakı böyüklər arasında sosial media istifadəsi ilə əsəbilik arasındakı əlaqəni tədqiq ediblər. Araşdırma, xüsusilə, aktiv paylaşım edən istifadəçilərdə sosial mediadan tez-tez istifadənin həddindən artıq əsəbilik və stress ilə əlaqələndirildiyini ortaya qoyub.
Əvvəlki tədqiqatlar, əsasən, sosial media istifadəsinin depressiv simptomlarla əlaqəsini araşdırsa da, bu tədqiqat əsəbilik kimi mənfi emosiyalara daha geniş diqqət yetirib. Qəzəb və məyusluq meylləri kimi təyin olunan əsəbilik, funksional pozğunluqlar, psixi sağlamlıq problemləri və hətta intihar davranışları ilə əlaqələndirilir.
Araşdırma “JAMA Network Open” jurnalında “ABS Yetkinlərində Əsəbilik və Sosial Media İstifadəsi” başlığı ilə dərc olunub. Sorgu 2023-cü il noyabrın 2-dən - 2024-cü il yanvarın 8-dək həyata keçirilib və 42,597 iştirakçının məlumatları təhlil olunub. Sorguda sosiodemoqrafik göstəricilər, sosial media istifadəsi və əsəbiliklə bağlı məlumatlar toplanıb. İştirakçılar əsəbilik şlamtlərini qiymətləndirmək üçün “Qısa Qıcıqlanma Testi” (BITe) keçiblər. Bu testdə mümkün nəticələr 5 ilə 30 arasında dəyişir; yüksək ballar daha yüksək əsəbilik səviyyəsini göstərir.
Təhlil zamanı depressiya və narahatlıq kimi psixoloji simptomlar da nəzərə alınıb. İştirakçıların orta yaşı 46 olub, cinsiyyət bölgüsü isə belədir: 58,5 faiz qadın, 40,4 faiz kişi. Sorguda iştirak edənlərin 78,2 faizi gündəlik ən azı bir sosial media platformasından istifadə etdiyini bildirib. Sosial mediadan tez-tez istifadə edənlərdə daha yüksək əsəbilik skorları qeyd olunub. Məsələn, günün çox hissəsini sosial mediada keçirən istifadəçilərin BITe skorları, tənzimlənməmiş modellərdə, 3,37 bal daha yüksək olub. Depressiya və narahatlıq kimi faktorlar nəzərə alındıqda, bu fərq 1,55 bal səviyyəsində qalib gəlib. Analiz sosial media platformalarında yerləşdirmə tezliyi ilə əsəbilik arasında “doza-cavab” əlaqəsini göstərib.
TikTok istifadəçiləri arasında gündə bir neçə dəfə paylaşım edənlər ən yüksək əsəbilik skorlarına sahib olub. Tez-tez siyasi paylaşım edən və ya siyasi xəbərləri istehlak edən istifadəçilərdə də yüksək əsəbilik müşahidə edilib. Bununla belə, siyasi xəbərləri çox yaxından izləmək, əsəbilik səviyyəsinin bir qədər azalması ilə əlaqələndirilib. Həddindən artıq sosial media istifadəsi səviyyəsi, xüsusilə də tez-tez paylaşım etmək, böyüklər arasında artan əsəbiliklə əlaqələndirilib.
Tədqiqat birbaşa səbəb-nəticə əlaqəsini təsdiqləməsə də, əsəbiliyin həm sosial media istifadəsini artıra biləcəyi, həm də sosial media istifadəsindən qaynaqlanan bir hal ola biləcəyi irəli sürülüb. İldə edilən nəticələr ictimai sağlamlıq strategiyalarının inkişaf etdirilməsi və müdaxilə yollarının tapılması üçün əlavə araşdırmaların vacibliyini vurğulayır. (Azertag)
Əvvəlki tədqiqatlar, əsasən, sosial media istifadəsinin depressiv simptomlarla əlaqəsini araşdırsa da, bu tədqiqat əsəbilik kimi mənfi emosiyalara daha geniş diqqət yetirib. Qəzəb və məyusluq meylləri kimi təyin olunan əsəbilik, funksional pozğunluqlar, psixi sağlamlıq problemləri və hətta intihar davranışları ilə əlaqələndirilir.
Araşdırma “JAMA Network Open” jurnalında “ABS Yetkinlərində Əsəbilik və Sosial Media İstifadəsi” başlığı ilə dərc olunub. Sorgu 2023-cü il noyabrın 2-dən - 2024-cü il yanvarın 8-dək həyata keçirilib və 42,597 iştirakçının məlumatları təhlil olunub. Sorguda sosiodemoqrafik göstəricilər, sosial media istifadəsi və əsəbiliklə bağlı məlumatlar toplanıb. İştirakçılar əsəbilik şlamtlərini qiymətləndirmək üçün “Qısa Qıcıqlanma Testi” (BITe) keçiblər. Bu testdə mümkün nəticələr 5 ilə 30 arasında dəyişir; yüksək ballar daha yüksək əsəbilik səviyyəsini göstərir.
Təhlil zamanı depressiya və narahatlıq kimi psixoloji simptomlar da nəzərə alınıb. İştirakçıların orta yaşı 46 olub, cinsiyyət bölgüsü isə belədir: 58,5 faiz qadın, 40,4 faiz kişi. Sorguda iştirak edənlərin 78,2 faizi gündəlik ən azı bir sosial media platformasından istifadə etdiyini bildirib. Sosial mediadan tez-tez istifadə edənlərdə daha yüksək əsəbilik skorları qeyd olunub. Məsələn, günün çox hissəsini sosial mediada keçirən istifadəçilərin BITe skorları, tənzimlənməmiş modellərdə, 3,37 bal daha yüksək olub. Depressiya və narahatlıq kimi faktorlar nəzərə alındıqda, bu fərq 1,55 bal səviyyəsində qalib gəlib. Analiz sosial media platformalarında yerləşdirmə tezliyi ilə əsəbilik arasında “doza-cavab” əlaqəsini göstərib.
TikTok istifadəçiləri arasında gündə bir neçə dəfə paylaşım edənlər ən yüksək əsəbilik skorlarına sahib olub. Tez-tez siyasi paylaşım edən və ya siyasi xəbərləri istehlak edən istifadəçilərdə də yüksək əsəbilik müşahidə edilib. Bununla belə, siyasi xəbərləri çox yaxından izləmək, əsəbilik səviyyəsinin bir qədər azalması ilə əlaqələndirilib. Həddindən artıq sosial media istifadəsi səviyyəsi, xüsusilə də tez-tez paylaşım etmək, böyüklər arasında artan əsəbiliklə əlaqələndirilib.
Tədqiqat birbaşa səbəb-nəticə əlaqəsini təsdiqləməsə də, əsəbiliyin həm sosial media istifadəsini artıra biləcəyi, həm də sosial media istifadəsindən qaynaqlanan bir hal ola biləcəyi irəli sürülüb. İldə edilən nəticələr ictimai sağlamlıq strategiyalarının inkişaf etdirilməsi və müdaxilə yollarının tapılması üçün əlavə araşdırmaların vacibliyini vurğulayır. (Azertag)
